Wat kan EFT betekenen bij scheidingsmediation?

Door aandacht te besteden aan emotionele patronen kan een vechtscheiding voorkomen worden!

“We zijn in goed overleg en hebben al veel afspraken gemaakt.”. Soms klinkt het bijna verontschuldigend, soms veelbelovend. Ik ben dan ook vaak blij met de intentie dat partners goed uit elkaar willen. Toch komen regelmatig tijdens het scheidingsproces strubbelingen en gaat het maken van afspraken moeizaam. Of partners willen opnieuw mediation, omdat de afspraken niet nagekomen worden. Ex-en maken elkaar het leven zuur en hebben er geen grip op wat er gebeurt.

Het maken van afspraken loopt in het begin vaak goed

In aanvang zitten partners met het maken van zorg-afspraken of bij het verdelen van goederen wel op één lijn. Vaak is er nog geen bewustzijn op de eigen persoonlijke verlangens en behoeften. Partners hebben het al druk genoeg met alle rechten, plichten en fiscale gevolgen die een scheiding met zich meebrengt.

Hoe zijn stellen met elkaar verbonden?

Als je kijkt naar verlangens en behoeften en de emotionele kant, is mijn ervaring dat veel relaties en huwelijken gevormd op basis van:

-gemeenschappelijke interesses (oa. reizen, interieur kiezen, sport, hobby)

- teamwork (oa. huis kopen/ verbouwen, kinderen, een familiedrama verwerken)

-een emotioneel gemis (oa. onzekerheid, niet alleen kunnen zijn, gebrek aan waardering/ liefde van anderen)

Levensprojecten, zoals ik ze noem, zijn de verbindende factor geworden, oftewel zij zorgen voor verbinding tussen partners. Hierbij kun je denken aan samen een huis kopen, kinderen krijgen en opvoeden, reizen plannen en maken of jullie huis ontwerpen en verbouwen.

Waardoor ontstaan de problemen?

De zichtbare problemen (zoals een moeizame communicatie met je ex) en de vele vechtscheidingen hebben met het loslaten van een ex-partner te maken. Hierbij worden onbewuste verborgen pijnen geraakt. Deze hebben rechtstreeks te maken met verstoorde verbindingen uit het verleden.

Wanneer levensprojecten binnen een relatie afgerond zijn, wordt het gemis van de emotionele verbinding voelbaar, dit is vaak niet bewust. De levensprojecten zorgen voor verbinding en deze vallen bij een relatiebreuk weg. Bij een scheiding wordt er echter veelal gesproken over de praktische zaken en niet over behoeftes, verlangens en gevoelens. Vaak heb je dit van huis uit ook niet geleerd.

Hoe zit het met emotionele behoeftes?

Daarmee wordt iets heel cruciaals overgeslagen. De primaire behoefte van een mens is om in emotionele verbondenheid te zijn. Nog meer dan eten, drinken of zelfs seks. Het gemis van verbinding of de angst voor het gemis weegt zelfs zwaarder dan geen eten meer hebben.

Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat wanneer een kind geen eten meer heeft, maar wel de liefdevolle verbinding met ouders meer overlevingskansen heeft dan een kind dat wel eten heeft maar emotioneel en/of fysiek verwaarloosd wordt.

Binnen een relatie is de emotionele verbondenheid dus cruciaal. Dit is ook volgens Sue Johnson, EFT relatietherapeut een basisgegeven.

EFT en de hechtingstheorie

De hechtingstheorie (John Bowbly) en EFT (Sue Johnson) leert ons dat wanneer ergens in het leven een situatie (kort of langdurig) geweest is, waarin niet aan de behoefte van hechting voldaan werd, onbeantwoorde hechtingsbehoefte een verborgen rol in je leven blijven spelen.

Dit kan in de vroegste jeugd ontstaan zijn maar ook in een relatie op latere leeftijd. Omdat hechtingsbehoeften niet beantwoord zijn, ontstaat er een primaire emotie. Primaire emoties scheppen nabijheid. Wanneer aan deze emoties niet voldaan wordt ontstaat er een secundaire emotie die afstand scheppend is.

Voorbeeld uit de praktijk:

Nadine en Peter ontmoeten elkaar en worden verliefd. De liefde is een primaire emotie die behoefte aan emotionele verbondenheid raakt. Ze voelen zich veilig en durven de verbinding aan. Er worden veel gevoelens gedeeld, ze vrijen, huilen en lachen samen en hebben veel plezier. Na een paar jaar is de situatie echter helemaal veranderd. Nadine vindt dat Peter ‘hard’ in het leven staat, hij is onvriendelijk tegen haar en ze voelt zich niet fijn meer in zijn nabijheid. Hij vindt dat zij moet werken aan zichzelf en heeft kritiek op haar. Hun communicatie verloopt moeizaam en er wordt gesproken over uit elkaar gaan, want zo gaat het niet langer.

Wat je ziet gebeuren tussen hen is dat aan een hechtingsbehoefte niet voldaan wordt. Dit kan zijn: zie mij, erken mij, laat me weten dat ik veilig ben, dat ik er mag zijn of dat ik het waard ben. Hierdoor ontstaan er secundaire emoties, zoals boosheid, verdriet, angst, schaamte, schuld etc.

Deze emoties zijn een rookgordijn om het verlies van liefde en emotionele verbondenheid niet te voelen, laat staan erom te vragen. Vanuit de daaropvolgende secundaire reactie ontstaat er een beeld van zichzelf én de ander (de slachtoffer en de dader) waaruit een gedrag ontstaat die ervoor zorgt dat zij zichzelf gaan beschermen tegen strijd (eigenlijk om de pijn van het verlies niet te voelen). Verlies is de grootse angst die een mens heeft.

In het voorbeeld hierboven speelt dat Peter zich niet erkend voelt, hierdoor ontstaat er op een diep nivo angst voor verlies. In plaats van deze pijn te (h)erkennen, te voelen en uit te spreken, wordt hij boos. Bij Nadine speelt dat ze zich niet veilig voelt (een oud gevoel uit haar jeugd). Ook haar diepe angst voor verlating en verlies steekt de kop op en zij gaat reageren met verdriet en angst.

Wat gaat er mis in de relatie?

Wanneer stellen uit elkaar gaan is er voorafgaand al een lange periode van angst voor verlies voorafgegaan. Gedachten die kunnen ontstaan zijn:

• ik kan het toch nooit goed doen en houd me wel stil
• ik ben een mislukkeling en zonder me af
• ik probeer me rustig te houden om geen conflict te laten ontstaan,
• ik tel niet voor haar en de kinderen gaan altijd voor
• het gaat toch goed, ons huwelijk? Wat wil ze nou?

Gedragingen die ontstaan zijn: terugtrekken, protesteren, zwijgen, afzonderen, vluchten etc.

Stellen raken gevangen in een patroon van achtervolging en protest, vechten en vluchten of elkaar beschuldigen. Ook wel de negatieve dans genoemd. Waar velen zich niet van bewust zijn is dat de dans niet de oorzaak is maar de muziek waarop ze dansen. De muziek is de verborgen pijn omdat er aan een behoefte van hechting niet voldaan wordt. Dus zij zelf zijn niet het probleem, maar het patroon van hun communicatie die ontstaan is.

Veel voorkomende hechtingsbehoeften zijn; behoefte om geaccepteerd te worden, nabijheid, om begrepen te worden, belangrijk gevonden te worden, erkenning, waardering te krijgen, geliefd te worden.

Veel voorkomende hechtingsangsten zijn; angst om genegeerd te worden, verlaten te worden, een mislukking te zijn, niet gewaardeerd of geaccepteerd te worden, om gecontroleerd te worden, om niet geliefd te voelen.

Wat kan EFT betekenen voor mediation?

Tijdens de gesprekken ben ik bemiddelaar/mediator, geen therapeut. Toch vult mijn achtergrond als EFT-coach de bemiddeling, aan doordat ik de dans herken en dit met partners bespreek.

Tijdens de gesprekken kan het voorkomen dat ik eerst een sluier moet oplichten van deze negatieve dans. Bijvoorbeeld wanneer de verwijten zich blijven voordoen of er veel onbegrip is en beiden niet tot afspraken komen. Soms doet zich dit in aanvang al voor, soms halverwege het proces. Wanneer het patroon van de dans meer duidelijk wordt, zijn de emotionele rookgordijnen niet meer noodzakelijk.

Hoe kan EFT helpen?

Mijn advies voor scheidende partners, die nog veel in de strijd zitten en toch met elkaar verder willen is om met een EFT coach/ therapeut naar het belemmerende patroon te kijken. Stellen gaan dan wel uit elkaar als partners, maar zullen vanuit het ouderschap, de jaren tot de kinderen volwassen zijn, nog steeds verbonden zijn. De weg van loskomen van de emotionele verbondenheid naar pragmatisch het ouderschap delen is niet makkelijk en ondersteuning daarbij is raadzaam.

Door meer inzicht, komt er meer tolerantie en het rouwproces en verlies krijgt ruimte. Hierdoor kunnen partners beter tot afspraken komen én zijn afspraken beter houdbaar!

Boekentip: Houd me vast – Sue Johnson.