Kinderen in scheiding met een verliefde ouder. Wat te doen?

“Mijn kinderen accepteren mijn nieuwe vriend niet. Begrijpen ze dan niet dat ik ook gelukkig mag zijn?” kreeg ik onlangs te horen in mijn praktijk. En dit was niet mijn eerste keer dat ik zoiets hoor. Tja.. ik voel dan ieders machteloosheid.
In de praktijk kom ik regelmatig ouders tegen die, steeds vaker nóg tijdens een scheiding, een nieuwe liefde gevonden hebben. Verliefd zijn is natuurlijk heerlijk voor diegene die het overkomt. Ook verwarrend. En vaak lijkt alles alleen nog om die ander te gaan en kun je nergens anders aan denken hoezeer we ons best ook doen. Vaak is het ofwel degene die de scheiding gemeld heeft en al heel lang klaar was met de relatie, ofwel is het degene die verlaten is en een gelijke vindt om het verdriet mee te delen (ik hoor ook vaak dat de nieuwe liefde ook nog in scheiding ligt). Er zijn meerdere redenen maar deze redenen komen vaker voor.

Voor iedereen geldt; verwarring, chaos, gemis.

Terwijl de ouders op hun eigen manier een rouwproces ingaan zijn de kinderen hun eigen plotselinge verlies aan het verwerken. Elk gezinslid rouwt op een eigen manier. Het ene kind hing altijd al meer aan de vader of de moeder, het andere kind trok zich liever terug, de ander was liever met vrienden dan thuis. Het verwerken van de scheiding gaat daarom ook op een eigen manier. ‘De verbinding’ met hun ouders is onzeker geworden nu de ouders zelf een belangrijke verbinding gebroken hebben. Er is verwarring, misschien wel een grote angst dat de ouder-kind verbinding ook verloren kan gaan. Er zijn ook kinderen die zich schuldig voelen voor de scheiding en willen onzichtbaar zijn.
Kinderen gaan de ouder niet alleen praktisch missen maar ook emotioneel. De verliefde ouder is op emotioneel vlak een mismatch en misschien wel ‘afwezig’. Waar de ouder alweer van een mooie toekomst droomt, zijn kinderen in een fase van zich kunnen inbeelden wat twee huizen praktisch betekend en emotioneel in het verleden hangend. Elk gemis van een ouder is pijnlijk. Niemand anders dan de gemiste ouder kan het dagelijkse gemis van die ouder invullen. Ook als is die nieuwe vriend(in) ‘erg aardig’.

“Ik heb toch ook het recht om gelukkig te zijn?”

Hoe meer een kind aan het begin van een rouwfase* van de scheiding staat, hoe pijnlijker een nieuwe partner bij een ouder is. Stel: de moeder is verliefd (had dus ook de vader kunnen zijn).Deze nieuwe vriend (of vriendin) van de moeder die bij hen aan tafel zit herinnert het kind aan het gemis van de vader, de plek van de vader in het gezin. Het gaat dus niet om de nieuwe vriend, maar om de plek van de vader die niet door vader wordt ingenomen naast moeder. Tuurlijk wil een kind zijn/haar ouder gelukkig zien. Maar door de eigen emoties kan het kind, net zoals de verliefde ouder, het eigen gevoel negeren. En als het kind zich dan ook nog schuldig voelt door een scheiding (dat komt ook vaak voor) herinnert het een kind aan zijn/ haar angst dat óók hij of zij vervangen kan worden. ‘Papa (mama) is immers ook vervangen.

Maar hoe zit het dan met het recht van de ouder op een nieuw eigen leven?

 Natuurlijk is het belangrijk dat een ouder weer het dagelijkse geluk vindt. Een ouder die weer energie haalt uit een nieuwe liefde heeft ook veel te zeggen; ouder gelukkig = kind is gelukkig. Zowel de ouder als het kind wil gehoord en gezien worden in het verlangen naar geluk. Alleen is het de ouderrol die veiligheid moet bieden, regels moet stellen, hoort te zorgen voor het welzijn van het kind, niet andersom. En kan een verliefde ouder écht geluk vinden wanneer de kinderen ongelukkig zijn?

Wat kan je doen als ‘afwezige’ ouder, verliefd of in rouw?

• Maak tijd vrij voor de kinderen, zonder de andere ouder of de nieuwe liefde. Zorg dat er ruimte komt voor verbinding om tot een eerlijk en veilig gesprek te komen. Wordt eerst ontspannen met elkaar. Wanneer er veel weerstand is, heb geduld. Soms kan het dagen duren. Bouw het contact weer op.
• Maak tijd vrij voor de kinderen, zonder de andere ouder of de nieuwe liefde. Zorg dat er ruimte komt voor verbinding om tot een eerlijk en veilig gesprek te komen. Wordt eerst ontspannen met elkaar. Wanneer er veel weerstand is, heb geduld. Soms kan het dagen duren. Bouw het contact weer op.
• Ga in gesprek met de kinderen. Maak ze belangrijk. Het is belangrijk dat je als ouder de pijn en het verlies over hun andere ouder voor het kind erkent wordt. Het bagatelliseren dat zij hun andere ouder het volgende weekend weer zien heeft geen troostend effect. Ze missen hun vader of moeder in het dagelijkse gezin, dat was hun veilige haven.
• Ga vervolgens in onderhandeling met de kinderen. Stel voor dat jullie een deal maken. Laat ze vertellen wat ze willen en geef aan dat jullie eruit komen Geef aan dat ze als ze bezwaar maken, zij vast ook wel een tegenvoorstel kunnen bedenken. Vraag aan hen wat acceptabel is en geef aan dat de nieuwe volwassene er ook bij hoort. Stel dat je de nieuwe liefde 3 dagen per week wilt zien, vraag aan hen hoeveel dagen zijn aan kunnen. Geef het kind ook een belangrijke rol door het gevoel te geven dat zij ook invloed hebben maar niet de macht. Op deze manier breng je weer balans in het gevoel machteloos te zijn en ook wel weer ergens controle over kunt hebben. De kinderen moeten beseffen dat ze invloed hebben en dat dit niet betekent dat hun ouder de autonomie moet opgeven.

En wat als je kinderen je keuze niet tolereren?

Er zijn ouders die om deze redenen hun nieuwe relatie beëindigen omdat ze de afwijzing van hun kind niet aankunnen. Althans de ouder voelt het als een afwijzing terwijl het kind vaak alleen maar gehoord wil zijn in zijn/haar verdriet dat het een ouder mist. Ouder kind relaties worden dan vaak verstoort wanneer er geen dialoog over de emoties plaatsvindt. Kinderen worden zelfverzekerder wanneer een ouder autonoom durft te zijn. Voorbeeld doet volgen. Ook het stellen van grenzen geeft een kind structuur en duidelijkheid, maar vergeet niet dat een muur de verbinding verbreekt en met een glazen wand blijf je elkaar zien om de deur naar elkaar te kunnen blijven openen. Bij een muur wordt er vaak alleen maar heel hard geschreeuwd om te laten weten dat ze de deur naar de ouder willen openen.

Onderzoek jezelf in je nieuwe leven.

Tegelijkertijd is elk mens bezig om na een scheiding van de liefdespartner zichzelf te ontdekken wanneer de rouwfase half onderweg is. Naast alle rollen die je hebt kan het je helpen ook de poppenspeler te leren kennen; jij zelf. En dat is belangrijk wanneer er weer een keuze gemaakt moet worden bij die nieuwe relatie. Niemand wil een herhaling van pijn of een kopie van de partner die je had. Toch gebeurt dit heel gemakkelijk en ongemerkt. En je wilt immers jezelf kunnen zij in die nieuwe relatie.

Wil je meer tips? Lees dan mijn andere blogs of neem vrijblijvend contact op met mij als je meer wilt weten hoe je een nieuwe fundering wilt bouwen voor een nieuwe relatie. 

*Elisabeth Kübler-Ross onderscheidde het rouwproces 5 fasen; ontkenning, woede, onderhandelen, verdriet, aanvaarding. Sommige mensen slaan fasen over. Anderen blijven lang in één fase hangen of keren terug naar een eerdere fase.